W miniony weekend pojawiło się nagranie wideo z bezzałogowego statku latającego przedstawiające rosyjski czołg rodziny T-54 (lub T-55; identyfikacja nie jest możliwa) w rejonie Marinki w obwodzie donieckim. Pojazd miał być wypełniony prawie 4 tonami ładunków wybuchowych i został zdetonowany w potężnej eksplozji w pobliżu pozycji Sił Zbrojnych Ukrainy. Jest to pierwszy przypadek użycia w pełnoskalowej wojnie rosyjsko-ukraińskiej czołgu jako Pojazdu z Improwizowanymi Ładunkami Wybuchowymi (Vehicle-Borne Improvised Explosive Device, VBIED). Rosja rozpoczęła wysyłanie na wojnę przestarzałych czołgów rodziny T-54 i T-55 w marcu br.
Zdjęcie: zrzut ekranu z nagrania wideo
Według oświadczenia Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, które pojawiło się w miniony weekend na Telegramie, pozbawiony załogi czołg miał skutecznie zniszczyć ukraińskie umocnienia detonując się w ich pobliżu. Miał być wypełniony ok. 3500 kg trotylu (TNT) oraz pięcioma bombami lotniczymi ogólnego przeznaczenia FAB-100 (wypełnionymi TNT o masie 70 kg każda), co daje łącznie wagomiar 3850 kg TNT (a nie 6000 kg jak twierdzi autor poniższego nagrania wideo – przyp. red.).
Dalej cytowany jest dowódca czołgu o pseudonimie Bernauł, który twierdzi że miał dowodzić atakiem. Jak powiedział, kierowca czołgu wypełnionego trotylem podjechał do pozycji ukraińskich na odległość ok. 300 metrów. Następnie miał zablokować pedał gazu, kierując wóz wprost na Ukraińców i wyskoczyć z czołgu. Bernauł miał następnie zdetonować czołg zdalnie za pomocą radia. Eksplozja była potężna, a siły ukraińskie miały ponieść znaczne straty. Tyle jeśli chodzi o wersję oficjalną.
Jednak wbrew tej narracji, nawet rosyjski vlogerzy militarni analizujący dołączone nagranie wideo twierdzą, że pojazd mógł wjechać na minę przeciwpancerną. Ponadto, tuż przed główną eksplozją widać błysk, który mógł zostać spowodowany detonacją głowicy ręcznego granatnika przeciwpancernego lub przeciwpancernego pocisku kierowanego. Mimo wszystko, jakkolwiek czołg-pułapka został zdetonowany, to faktycznie spowodował potężną eksplozję w rejonie pozycji ukraińskich, a na nagraniu wideo widać charakterystyczny podmuch.
Co ciekawe, rosyjski resort obrony twierdzi, że kolejne pojazdy zostały zaadaptowane do roli VBIED. Jako przykład podano gąsienicowy ciągnik artyleryjski MT-LB, który miał zostać wypełniony, ponownie, bombami lotniczymi FAB-100, jak również ładunkami wydłużonymi, pochodzącymi z systemu rozminowywania UR-77 Meteorit, zabudowanego na podwoziu haubicy 2S1 Goździk. Nie jest jasne, czy był on tak samo mało efektywny, podobnie jak T-54/55.
The Russian MoD claims that its soldiers packed an MT-LB full of explosives, including FAB-100 bombs and UR-77 mine-clearing charges, and drove it at a Ukrainian position as a kamikaze vehicle (the video doesn't show any results).https://t.co/R7akR0hKw1https://t.co/rabd4JfySW pic.twitter.com/nbUbFn2qV2
— Rob Lee (@RALee85) June 17, 2023
Wydaje się, że Rosja mając znaczne ilości zarówno przestarzałych czołgów (które nie nadają się do klasycznego użycia na współczesnych polu walki), jak i bomb opracowanych w czasach II wojny światowej i magazynowanych od zimnej wojny, może zacząć szerzej używać VBIED.
Warto też dodać, że w 2011 ówczesny minister obrony Anatolij Sierdiukow zdecydował o wycofaniu ze służby około 900 czołgów rodziny T-62 i pewnej liczby T-55 z uwagi na ujednolicenie kalibrów armat czołgowych do 125 mm i rozpoczęciu w 2012 ich złomowania (w 2017 część pozostających jeszcze T-62 dostarczono do Syrii). Podobny los czekał około 2000 czołgów T-64 (ze 125-mm armatami, ale przestarzałych), które zaczęto złomować od 2014. Jednak jak pokazują wydarzenia z ostatniego roku, wozy z czasów ZSRS otrzymują drugie życie (Raport: Liczba rosyjskich czołgów w jednostkach liniowych).