Projekty infrastrukturalne AMW Invest dla Wojska Polskiego

Początki działalności AMW Invest dotyczyły branży deweloperskiej. W pierwszych latach aktywności Spółka zrealizowała modernizację gruntową kompleksu koszarowego przy ul. Przyjaźni we Wrocławiu. We wrześniu 2003 rozpoczęła kolejną inwestycję, związaną z adaptacją budynków koszarowych na mieszkania, w kompleksie przy ul. Zwycięskiej. Jednak AMW Invest nie realizowała jedynie adaptacji. W jej portfolio znalazły się także takie realizacje jak nowe osiedle mieszkaniowe wybudowane na obrzeżach Wrocławia, w miejscowości Wysoka. W 2010 Spółka oddała do użytku kolejny kompleks mieszkaniowy Wysoka II, zlokalizowany na południowej granicy Wrocławia. Ostatnią zakończoną inwestycją jest inwestycja „Wyspa Mieszczańska” w centralnej części Wrocławia, na wyspie Kępa Mieszczańska, przy ul. Romana Dmowskiego 1. W inwestycjach tych tereny do zabudowy pochodziły z zasobów Agencji Mienia Wojskowego.

Projekt AMW Invest: Rewitalizacja budynku zabytkowego dla Wojsk Obrony Terytorialnej

Spółka AMW Invest w obecnym kształcie funkcjonuje od 2019. Powstała w drugiej połowie 2018 z połączenia dwóch innych przedsiębiorstw: Dom Invest Sp. z o.o. działającej pod nadzorem Agencji Mienia Wojskowego oraz Wojskowego Biura Projektów Budowlanych Sp. z o.o. (WBPB), które było nadzorowane bezpośrednio przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
Biuro miało w swoim dorobku wiele istotnych projektów infrastruktury dla Sił Powietrznych. Warto w tym miejscu wspomnieć np. budowę hangaru obsługi technicznej wraz z płytą postojową dla samolotów CASA 295M w 8. Krakowskiej Bazie Lotnictwa Transportowego im. płk. pil. Stanisława Jakuba Orlińskiego na lotnisku Kraków-Balice. W ramach przygotowań do wdrażania do służby samolotów szkolnych Leonardo M-346 Bielik WBPB zaprojektowało m.in. budynek centrum symulatorowego, hangar obsługi technicznej i kilka innych obiektów na lotnisku 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie. Biuro było również projektantem strefy hangarowej dla samolotów F-16 w 31. Bazie Lotnictwa Taktycznego na lotnisku Poznań-Krzesiny. Dorobek WBPB jest znacznie większy ponieważ biuro istnieje od 1968.

Projekt AMW Invest: Budynek wielofunkcyjny dla Jednostki Specjalnej

Obecnie AMW Invest może pozyskiwać zarówno zamówienia na wolnym rynku jak i w trybie in-house. Dotyczy to zwłaszcza szczególnie złożonych zamówień mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa.
Architekt Paweł Kurtyka, prezes zarządu Spółki AMW Invest przypomina, że pierwsze doświadczenia we współpracy z Wojskiem Polskim dotyczyły zamówień realizowanych w latach 2019-2020. Były to m.in. inwestycja na rzecz JW Grom, infrastruktura dla radarów NUR, czy projekty na rzecz Wojsk Obrony Terytorialnej. Pozwoliło to na zapoznanie ze specyfiką współpracy z wojskowym zamawiającym w odniesieniu np. do rozumienia zapisów zawartych w umowach, systemu odbiorów stosowanych przez WP, oraz sposobów jego interpretacji przez poszczególnych przedstawicieli inwestorów.
Jak wyjaśnia Dawid Machaj, dyrektor biura zarządu AMW Invest, Spółka posiada świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego I i III stopnia. Świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego pierwszego stopnia potwierdza pełną zdolność do ochrony informacji niejawnych oznaczonych klauzulą „TAJNE”, „NATO SECRET” oraz „SECRET UE/EU SECRET”.

Projekt AMW Invest: Centrum sportowe do użytku wojsk polskich i amerykańskich

Natomiast świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego III stopnia potwierdza zdolność do ochrony informacji niejawnych oznaczonych klauzulą „ŚCIŚLE TAJNE”, ”ESA SECRET. Posiadane przez Spółkę świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego dają możliwość opracowania projektów przez Spółkę projektów o oznaczonych w świadectwie klauzulach tajności. By jednak zespół mógł opracować projekt oznaczony wysoką klauzulą tajności, poza zdolnościami samego podmiotu dokumentowanymi przez wyżej wspomniane świadectwa, niezbędnym jest dysponowanie personelem z osobistymi dopuszczeniami do odpowiednich klauzul.

W 2021 na zlecenie MON Spółka AMW Invest została zaangażowana w projektowanie infrastruktury baz dla polskich samolotów F-35. Nieco ponad rok temu zakończyły się prace projektowe infrastruktury dla jednej eskadry w Łasku. Ruszył projekt bazy w Świdwinie. Paweł Kurtyka podkreśla, że realizacja infrastrukturalnej części programu „Harpia” dla polskich F-35 dzięki kontraktacji polskich spółek z grupy Agencji Mienia Wojskowego daje możliwość realizacji kontraktu w terminie i pozwala podatnikom zaoszczędzić znaczą kwotę środków. Koszty takiego projektu u zleceniobiorcy zagranicznego byłyby podobną liczbą, ale wyrażoną w dolarach lub euro, a nie polskich złotych, bo zadania tego mogły się podjąć głównie duże podmioty projektowe o globalnym zasięgu. Wówczas szereg rozwiązań materiałowych dostosowanych byłoby do specyfiki rynku np. amerykańskiego i zmniejszyłby się krąg podmiotów polskich mogących dostarczać usługi i produkty na rzecz budowy.
Wprawdzie Spółka miała już w swoim dorobku projekty infrastruktury lotniskowej i to doświadczenie zaprocentowało podczas prac nad infrastrukturą dla nowego myśliwca 5. generacji, jednak proces projektowania był złożony.

Projekt AMW Invest: Wnętrze Centrum sportowego do użytku wojsk polskich i amerykańskich

Jak podkreślają przedstawiciele Spółki, w momencie podpisywania umowy na zakup F-35, Ministerstwo Obrony Narodowej nie miało jeszcze szczegółowej wiedzy w zakresie wymagań dotyczących infrastruktury niezbędnej do zapewnienia eksploatacji tych samolotów. Wiele szczegółów udawało się ustalić dopiero podczas prac projektowych. W czasie trwania projektu następowały również ich zmiany. Jako przykład Paweł Kurtyka wskazuje kwestię liczby personelu, dla którego należało przewidzieć pomieszczenia i zaplecze. Podczas prac uległa ona istotnej zmianie, co należało uwzględnić przeprojektowując część budynków tak, aby spełnić nowe wymagania.
AMW Invest wykonało komplet projektów infrastruktury dla eskadry F-35. Zarówno budynków (hangary postojowe, hangar obsługi technicznej, budynek operacyjny i symulatorowy, magazyny, budynki dla obsługi strefy i samolotów) jak i infrastrukturę towarzyszącą płaszczyzny postojowe, drogi kołowania drogi dojazdowe.
Spółka była odpowiedzialna również za projekt instalacji niezbędnych do funkcjonowania strefy F-35 jak np. oświetlenie lotniskowe dróg kołowania.
To zamówienie wymagało dużej elastyczności w podejściu do prac projektowych. Paweł Kurtyka podkreśla, że projekt udało się efektywnie zrealizować także dzięki współpracy z personelem Sił Powietrznych oddelegowanym do współpracy. Ich duży wkład merytoryczny przyczynił się znacznie do efektu końcowego.
Rozwiązania poszczególnych elementów infrastruktury lotniskowej opracowano od podstaw. W pracach projektowych kierowano się szczegółowymi wytycznymi producenta samolotu oraz wytycznymi opracowanymi przez Siły Powietrzne. Personel Sił Powietrznych wizytował zagraniczne bazy F-35 i korzystali z wiedzy udostępnionej przez wojska sojusznicze. Przedstawiciele Sił Powietrznych na bieżąco konsultowali i uzgadniali projekty od fazy koncepcji aż po projekty wykonawcze.
Przedstawiciele AMW Invest podkreślają, że w zasadzie wszystko co dotyczy projektu infrastruktury dla F-35 można zakwalifikować jako niestandardowe. Począwszy od wytrzymałości posadzek w budynkach, skończywszy na projektach teletechnicznych czy branży sanitarnej. Wszystkie budynki były niejako szyte na wymiar, zgodnie z wymaganiami koncernu Lockheed Martin oraz Sił Zbrojnych RP.
– Nie chodzi jednak o to, że było to niestandardowe w porównaniu do innych baz F-35. Niestandardowość polega na konieczności adaptacji i zastosowaniu tych wymagań w warunkach polskich. Nie ma w tych budynkach szczególnych materiałów, które muszą zostać np. produkowane na zamówienie. Ale część urządzeń, które są zastosowane np. w systemie tzw. coolingu to rozwiązania, które oferuje tylko kilku producentów zagranicznych. Wymogiem było również stosowanie materiałów i urządzeń produkowanych jedynie w krajach NATO. Ponadto dokumentacja musiała posiadać parametry równoważności w związku z koniecznością dostosowania projektu do wymagań prawa zamówień publicznych. Gdy uświadomimy sobie, że decyzji materiałowych i sprzętowych, które musi podjąć projektant podczas opracowania dokumentacji są setki i należy kierować się powyższymi wytycznymi, a praca odbywa się pod presją czasu, tworzy to obraz wyzwania z którym musieliśmy się zmierzyć – podsumowuje Paweł Kurtyka.
Ponieważ WBPB miało w swoim dorobku projekty infrastruktury dla F-16 na poznańskich Krzesinach, zapytaliśmy, czy wymagania projektowe dla infrastruktury przeznaczonej dla F-35 znacząco się różnią.

Projekt AMW Invest: Projekt zabudowy mieszkalnej dla żołnierzy

Po pierwsze F-35 to system dużo bardziej zaawansowany, wymagający bardziej złożonego treningu stąd wymagania dla budynków ośrodka symulatorowego są znacząco wyższe. F-35 jest wpięty w środowisko sieciocentryczne, zbiera i przekazuje dane w czasie rzeczywistym zatem, inaczej wygląda łańcuch decyzyjny, co ma swoje odzwierciedlenie w infrastrukturze. Samolot jest bardziej wymagający jeśli chodzi o obsługę techniczną, wymaga więc odpowiedniego szkolenia i treningu personelu technicznego, co przekłada się na wymagania w zakresie odpowiednich pomieszczeń. Globalny system zaopatrywania w części zamienne również wymaga dostosowania np. budynków. Do tego dochodzą wnioski Sił Powietrznych płynące z używania infrastruktury dla F-16. Praca projektantów agregowała wszystkie powyższe elementy, choć wyżej wskazano jedynie kilka przykładów.

Paweł Kurtyka wspomina o ciekawych doświadczeniach związanych z odbiorami technicznymi projektów budynków. Proces ten był bardzo złożony, zwłaszcza jeśli chodzi o uzyskanie certyfikacji ze strony amerykańskiej.
Zgodnie z informacją Spółki projekt był poddawany audytom na różnych etapach zaawansowania, przez zespół inżynierów z koncernu Lockheed Martin, który weryfikował dokumentację. Łącznie były to około cztery tygodnie wzajemnych spotkań w ramach przeglądów dokumentacji. Osiągnięcie każdego poziomu było potwierdzane po spełnieniu wszystkich kryteriów. W szczególności amerykanie kładli nacisk na kompatybilność pomiędzy elementami dostarczanymi przez koncern Lockheed Martin, a projektem budynku oraz zapewnienie właściwego poziomu bezpieczeństwa przez projektowane obiekty.
Paweł Kurtyka podkreśla, że projektowanie infrastruktury dla F-35 jest jednym z największych wyzwań jakie można postawić przed projektantami infrastruktury wojskowej. Amerykańskie wymagania są wysokie, ale co warto zauważyć, bardzo dobrze opisane. Spółka była w stanie wykonać prace projektowe w ciągu roku – od jesieni 2021 do jesieni 2022. Proces odbiorów zajął dalsze sześć miesięcy.

Projekt AMW Invest: Budynek hali sportowej z niezbędną infrastrukturą na terenie kompleksu wojskowego

Prace przy infrastrukturze dla lotniska w Łasku nie były jednak pierwszym doświadczeniem we współpracy z partnerami amerykańskimi.
Spółka wykonała wcześniej projekt urbanistyczny rozwoju bazy w Powidzu, gdzie zadaniem było wkomponowanie na jej obszarze zarówno przyszłych inwestycji na rzecz Sił Sbrojnych RP oraz US Army i US Air Force. Było to bardzo złożone zadanie – wizja na wiele lat naprzód. Należało sporządzić również projekty koncepcyjne budynków na rzecz Sił Zbrojnych USA. Przy realizacji tego projektu została nawiązana współpraca z US Army Corps of Engineers co stało się okazją by poznać amerykańskie podejście do projektowania.

Po swoistym przetarciu szlaków podczas projektowania infrastruktury dla bazy w Łasku – te prace już się zakończyły – projektowanie infrastruktury obsługowej dla F-35 dla bazy w Świdwinie jest już prostsze. Paweł Kurtyka zaznacza, że w obu lokalizacjach różne są warunki gruntowe czy wiatrowe co wymusza pewne zmiany, jednak liczba i wymagania użytkowe w stosunku do budynków są podobne, co skraca czas prac projektowych i obniża koszty. Prace nad projektem infrastruktury dla Świdwina AMW Invest rozpoczęła w styczniu 2023.
Jednak działalność AMW Invest w ostatnim okresie to nie tylko infrastruktura dla samolotów F-35. Prowadzone są również inne projekty. Spółka jest zaangażowana m.in. w projekty dla 1 Dywizji Piechoty Legionów. Pojawiają się w związku z tym nowe aspekty. Spółka czerpie z dotychczasowych doświadczeń wykorzystania infrastruktury Wojsk Lądowych, jednak na wyposażenie tej dywizji wejdzie sprzęt, który jest nowością w Wojsku Polskim i dopiero zbierane są doświadczenia z jego eksploatacji. Mowa tu np. o armatohaubicach K9, czołgach K2. 1. DPL jest jednostką tworzoną od podstaw co odróżnia ją choćby od 18. Dywizji Zmechanizowanej. Jednostka powstaje od podstaw. Podobnie rzecz ma się z szeregiem lokalizacji, w których będzie budowana infrastruktura dla tej dywizji. Często są to miejscowości, w których jednostki wojskowe wcześniej nie istniały.
Spółka miała już wcześniej do czynienia z koncepcjami urbanistycznymi całkowicie nowych jednostek wojskowych jednak w znacznie mniejszej skali – pułków czy batalionów. W przypadku 1. DPL infrastruktura dla jednostek wielkości brygady od zera, czerpiąc z wyżej opisanych doświadczeń a realizacja zadania zaczynała się od ustalenia lokalizacji przyszłej bazy. Ponadto po wyborze lokalizacji w ramach realizowanych kontraktów urbanistycznych Spółka miała za zadanie „uszycie” infrastruktury dla dywizji i dopasowania jej do przewidywanej w koncepcji formowania liczebności oraz sprzętu. W przypadku większości zamówień wojskowych wytyczne odnośnie np. liczby stanowisk postojowych w garażach są znane wcześniej a dane te opracowane są w SZ.
Wymagania dla koreańskiego sprzętu wojskowego w zakresie infrastruktury nie różnią się w sposób znaczący od wymagań dla infrastruktury dla podobnego sprzętu użytkowanego wcześniej w Wojsku Polskim. Sprzęt dla Wojsk Lądowych w standardzie NATO posiada zbliżone wymagania. Zwraca uwagę, że jakość dokumentów opisujących te wymagania jest jednak inna.

Projekt AMW Invest: Budynek mieszkalny w Elblągu

Różnice mogą wydawać się niewielkie ale np. inna liczba akumulatorów w pojeździe wpływa na wielkość pomieszczeń akumulatorowni. Jeśli takie dane nie są precyzyjnie wskazane w dokumentacji to na projektancie ciąży obowiązek ustalenia właściwej liczby by w sposób poprawny opracować projekt. Dlatego ważne jest zgromadzone doświadczenie by wiedzieć które elementy mają wpływ na przyszłe funkcje obiektu.
AMW Invest prowadzi także inne projekty związane z lotnictwem oprócz infrastruktury dla samolotów F-35. W chwili obecnej Spółka zajmuje się projektowaniem infrastruktury dla dostarczonych z Korei samolotów FA-50. Powstają projekty budynku ośrodka symulatorowego oraz budynki dla obsługi naziemnej lotniska.
Paweł Kurtyka podkreśla, że istnieją pewne różnice z punktu widzenia prac projektowych w porównaniu z pracami nad infrastrukturą dla F-35. Wymagania koreańskie są jego zdaniem znacznie mniej precyzyjne niż amerykańskie.

Jeśli chodzi o zaawansowanie technologiczne oraz wymagania dla infrastruktury dla samolotów FA-50, poziom jest porównywalny z samolotem F-16. Infrastruktura na rzecz F-16 była jednak projektowana blisko dwie dekady temu – W związku z tym rozwiązania technologiczne tam zastosowane nie mają pełnej analogi we współczesnym budownictwie. Tu Spółka korzysta z aktualnych doświadczeń w pracy przy F-35, z nabytej wiedzy przy doborze rozwiązań technicznych czy materiałów. Wiele rozwiązań takich jak np. bramy hangarowe, czy systemy obsługowe są tożsame.

Projektując infrastrukturę dla pierwszej bazy polskich F-35 AMW Invest zyskała cenne doświadczenie. Spółka posiada zdolność do opracowania dokumentacji w dwóch językach – polskim oraz angielskim i ma kompetencje do zarządzania dokumentacją dwujęzyczną. To stwarza pewne możliwości zaistnienia AMW Invest na rynkach zagranicznych. Paweł Kurtyka przypomina, że F-35 wybrali dla swojego lotnictwa Czesi i Rumuni. Deklaruje też, że rynek środkowoeuropejski znajduje się w kręgu zainteresowań Spółki. AMW Invest jest gotowa do rywalizacji na tamtejszych rynkach, jeśli będzie taka możliwość.

Ilustracje: AMW Invest

Polska propozycja ma bazować na wypracowanym w procesie projektowania w Polsce, certyfikowanym standardzie. Spółka rozpoczęła już promocję swojej działalności projektowej. Przy zachowaniu wysokich standardów polska AMW Invest jest w stanie zaoferować niższe koszty opracowania infrastruktury dla F-35 w innych państwach Europy Środkowej niż potencjalni konkurenci.