HSW modernizuje moździerz Rak

Jak informują przedstawiciele Huty Stalowa Wola, w 2021 rozpoczęto prace nad nową wersją wieży z moździerzem kal. 120 mm. Nowy system wieżowy z moździerzem kal. 120 mm zyskał oznaczenie M69. Projekt powstał z inicjatywy HSW S.A.

Prace nad nowym systemem wieżowym z moździerzem opierały się przede wszystkim na rozpoznaniu potrzeb użytkownika, czyli Sił Zbrojnych RP. Przeprowadzono analizę rozwiązań stosowanych w produkowanym seryjnie Raku, jak również informacji uzyskanych podczas eksploatacji, w tym podczas obsługi technicznej.

Przypomnijmy, że prace nad obecnie użytkowanym Rakiem rozpoczęły się w 2005, a nowy moździerz samobieżny M120G Rak na podwoziu Rosomaka wszedł do służby w Siłach Zbrojnych RP w 2017.

Później prace związane z Rakiem zmierzały w kierunku opracowania nowego podwozia gąsienicowego w miejsce planowanego pierwotnie podwozia Goździka, które obok Rosomaka miało być platformą przenoszącą wieżę z moździerzem kal. 120 mm. W ten sposób powstało tzw. Lekkie Podwozie Gąsienicowe (LPG) bazujące częściowo na rozwiązaniach opracowanych dla NBPWP Borsuk.

Nowa wieża ze zmodernizowanym moździerzem Rak

Huta Stalowa Wola S.A. pracuje nad nową generacją systemu wieżowego z moździerzem kal. 120 mm. Prace projektowe bazowały na doświadczeniach uzyskanych przy opracowywaniu poprzedniej wersji Raka. Konstruktorzy sięgnęli jednak również do rozwiązań stosowanych w innych projektach. Przeprowadzono także analizę rozwiązań stosowanych przez konkurencję.

Co ważne, całość prac nad nowym moździerzem jest finansowana ze środków własnych HSW S.A. oraz środków własnych innych firm współpracujących przy projekcie. HSW S.A. nie ujawnia obecnie informacji na temat kosztów całego projektu.

W tym miejscu warto wspomnieć, że program budowy Raka na początku prac również był finansowany ze środków własnych HSW S.A. Dopiero po dwóch latach prac, w 2007, program otrzymał wsparcie finansowe z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a w 2009, dofinansowanie z Departamentu Polityki Zbrojeniowej MON.

Nowa konstrukcja moździerza obejmuje znacznie przekonstruowaną wieżę, której kształt wyraźnie rożni się od poprzedniego rozwiązania. Najbardziej widoczną różnica są przednie płyty pancerne o nieco większym kącie nachylenia. Są one wysunięte do przodu chroniąc z boków i częściowo z przodu mechanizm jarzma lufy. Również tylna część wieży otrzymała inny kształt, z charakterystycznymi ukośnymi płytami pancernymi w dolnej części.

Kolejną zmianą konstrukcyjną było zastosowanie nowego montażu lufy. W nowym projekcie konstruktorzy zdecydowali się na zaadaptowanie montażu lufy wykorzystywanego obecnie w armatohaubicach samobieżnych Krab.

Moździerz otrzymał także nowy system ładowania amunicji. W produkowanych obecnie systemach wieżowych Rak, amunicja może być ładowana przy dowolnym kącie podniesienia lufy. Nowe rozwiązanie systemu dosyłania amunicji wymaga opuszczenia lufy aby możliwe było załadowanie kolejnego pocisku. I tu ciekawostka – nowy system ładowania, mimo oczywistego wydawałoby się skomplikowania procesu ładowania, wymagającego zmiany położenia lufy przed załadowaniem amunicji, pozwala uzyskać zdecydowanie większą szybkostrzelność w porównaniu z systemem stosowanym w Raku produkowanym dziś seryjnie. W produkowanym obecnie Raku można prowadzić ogień z szybkostrzelnością 6 do 8 strzałów na minutę, podczas gdy nowy moździerz charakteryzuje się szybkostrzelnością 10 do 12 strzałów na minutę. Zdaniem przedstawicieli HSW S.A. uzyskana szybkostrzelność plasuje nowy system wieżowy w światowej czołówce.

Z zewnątrz nowa wieża różni się głównie opancerzeniem mechanizmu mocowania lufy wysuniętym do przodu oraz inną geometrią zewnętrzną części zawierającej magazyn amunicji
Zdjęcia: HSW

W konstrukcji nowego moździerza zachowano także wiele rozwiązań z produkowanego obecnie Raka. Nie zmieniło się np. rozlokowanie i pojemność magazynów amunicji. Podobnie jak w Raku część jest przechowywana w wieży i jest wykorzystywana przez system dosyłania amunicji. Część amunicji jest też przechowywana w kadłubie pojazdu, na którym zamontowana jest wieża. Wieżowy magazyn amunicji mieści nadal 20 sztuk amunicji, a kadłubowy 40 sztuk.

Planuje się, że docelowo załoga nowego moździerza samobieżnego będzie składała się z trzech osób, a sam system wieżowy ma umożliwiać obsługę przez jedną osobę. Wieża, podobnie jak miało to miejsce w poprzedniej wersji, otrzymała głowicę optoelektroniczną obserwacji termowizyjnej wykorzystywany w systemie dowodzenia i kierowania ogniem. Załoga ma do dyspozycji komputer balistyczny z systemem TOPAZ z kamerą termowizyjną  i dalmierzem laserowym i system celowniczy z celownikiem do strzelania na wprost. W wyposażeniu jest także układ automatycznego naprowadzania moździerza na cel.

Nowy system wieżowy z moździerzem kal. 120 mm został opracowany głównie z myślą o zamontowaniu na nowym podwoziu LPG. Dzięki temu moździerz samobieżny zyskuje ochronę balistyczną zgodną z normą STANAG I. Przedstawiciele Huty Stalowa Wola S.A. zwracają jednak uwagę na inne możliwości jakie daje nowy system. Daje on również możliwość zamontowania na NBPWP Borsuk, który zapewnia ochronę balistyczną zgodną z norma STANAG II. Podkreślają przy tym, że przy zachowaniu wszystkich funkcjonalności i z wykorzystaniem takiej samej ilości amunicji, Borsuk z nowym moździerzem zachowuje zdolność pływania. Oczywiście nadal pozostaje możliwość zamontowania nowego moździerza na podwoziu kołowym, jak w przypadku „starego” Raka.

Obecnie realizacja opracowania nowego systemu wieżowego znajduje się na etapie wykonywania prototypu. Podczas wizyty w zakładzie w Stalowej Woli zimą tego roku, redakcja Magazynu MILMAG miała możliwość zobaczyć prototyp nowego systemu wieżowego na końcowym etapie budowy. Trwają prace konfiguracyjne i uruchomieniowe.

Kolejnym etapem będzie zintegrowanie nowego systemu wieżowego wybraną platformą. Jak wspomniano wcześniej, może nią być dowolne podwozie kołowe lub gąsienicowe spełniające odpowiednie parametry zabudowy. Zakończenie prac związanych z integracją z podwoziem planowane jest na lato tego roku. W III kwartale 2024 powinny ruszyć próby zakładowe nowego systemu wieżowego. Harmonogram prób obejmuje przeprowadzenie pełnego zakresu badań obejmującego strzelania, jak również próby poligonowe. Do tych prób nowy system wieżowy zostanie zamontowany najprawdopodobniej na pojeździe doświadczalnym NBPWP.
Szerszej publiczności nowy Rak M69 zostanie zaprezentowany najprawdopodobniej podczas tegorocznego MSPO w Kielcach.