Czesi zwiększą wydatki na obronę do 2% PKB

4 stycznia br. na posiedzeniu Rady Ministrów Republiki Czeskiej zatwierdzono projekt zwiększenia wydatków na obronę do wymaganych przez Sojusz Północnoatlantycki 2% Produktu Krajowego Brutto (PKB), począwszy od 2024 roku. Ma to pozwolić na stabilne i przejrzyste finansowanie dużych strategicznych projektów obronnych (Czechy odebrały pierwszy czołg Leopard 2A4).

Czechy planują m.in. zakup 24 amerykańskich samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II / Zdjęcie: Paweł Ścibiorek, MILMAG

Warto mieć na uwadze, że w bieżącym, 2023 roku fiskalnym, finansowanie sił zbrojnych nadal wynosi jedynie 1,52% PKB. Dlatego wzrost do 2% PKB będzie znaczącym zwiększeniem finansowania, co wynika w głównej mierze ze zmian geopolitycznych i w środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego, związanych z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską. Bezpieczeństwo nie jest darmowe. Po latach marginalnych wydatków na obronę obrony za poprzednich rządów, wojna w Ukrainie potwierdziła, że przyspieszona modernizacja armii jest absolutnie konieczna i nie można jej odłożyć. Opracowujemy plan przyspieszenia modernizacji armii i zapewnienia jej długoterminowego finansowania, powiedziała na posiedzeniu rządu minister obrony Jana Černochová (Czechy chcą kupić 24 samoloty F-35A Lightning II).

Wydatki na obronę w wysokości 2% PKB są dla nas niezbędne. Jeśli chcemy bezpiecznej Europy i boimy się o nasze życia, wartości i wygody, musimy mieć nowoczesną i wydajną armię. Dlatego państwa członkowskie Sojuszu muszą wypełnić swoje zobowiązanie do wspólnej obrony, przypominała minister. Dwa procent PKB to nasz cel i obowiązek wynikające z członkostwa w NATO, którego Republika Czeska nie spełniła w dłuższej perspektywie (Czechy w programie MMF).

W związku z agresją Putina na Ukrainie musimy przyspieszyć wzrost wydatków na obronę Republiki Czeskiej. Zapisanie tej zasady 2% PKB w naszym systemie prawnym jest nie tylko potwierdzeniem zaangażowania Republiki Czeskiej w ramach NATO, ale stanowi również podstawę do płynnego finansowania wojskowych projektów strategicznych i umożliwia łatwiejsze planowanie wydatków na obronę państwa w perspektywie średnioterminowej, dodał minister finansów Zbyněk Stanjura (Czesi szkolą się na śmigłowcach Bella).

Nowa ustawa zobowiąże również przyszłe rządy do utrzymania minimalnej kwoty wydatków obronnych podczas planowania budżetu. W praktyce nowe przepisy będą działać w taki sposób, że rząd będzie musiał przeznaczyć kwotę odpowiadającą co najmniej 2% PKB w projekcie budżetu na obronę, tak jak ma to miejsce w przypadku innych obowiązkowych wydatków (Czechy otrzymają za darmo dodatkowe śmigłowce Bella).

Zasady finansowania dużych projektów strategicznych, w perspektywie długoterminowej, o wartości ponad 300 mln CZK (ponad 58 mln zł), również ulegną znacznej zmianie. Decyzje w sprawie tych projektów podejmie rząd. Zmiana obecnej praktyki będzie polegać na tym, że ministerstwo obrony będzie dysponować roczną całkowitą kwotę środków na projekty strategiczne, które będzie w stanie łatwiej wykorzystać na poszczególne cele. Zapewni to stabilne finansowanie, realizację projektów jako takich, a administracja również zostanie zredukowana, natomiast nadzór rządowy zapewni niezbędną kontrolę publiczną i przejrzystość (Inicjatywa European Sky Shield: obrona powietrzna NATO).

Nowe przepisy umożliwią także bardziej szczegółowe określenie wydatków na obronę w innych ministerstwach i uwzględnienie ich we wspomnianych 2% PKB. Ministerstwo Obrony już mapuje projekty w innych ministerstwach, które spełniają definicję wydatków na obronę, ale w celu włączenia ich do wydatków na obronę wciąż brakuje wyraźnej podstawy prawnej, czyli proponowanej zmiany ustawodawstwa. Po wejściu w życie przepisów, ministerstwa będą musiały zgłosić swoje wydatki na obronę ministerstwu obrony z trzyletnim wyprzedzeniem, co uwzględni je w budżecie na obronę (Polska i Czechy będą strzec przestrzeni powietrznej Słowacji).

Wśród planowanych znaczących wydatków na modernizację czeskich sił zbrojnych należy wskazać m.in. plany pozyskania 24 amerykańskich samolotów wielozadaniowych Lockheed Martin F-35A Lightning II czy negocjacje ze Szwecją w sprawie zakupu 210 bojowych wozów piechoty CV90 MkIV (Czechy optują za samolotami F-35 i bojowymi wozami piechoty CV90).

Minimálně 2 % HDP na obranu a stabilní a transparentní financování velkých obranných strategických projektů. Tyto hlavní změny přináší nová legislativní úprava financování obrany, který na návrh ministryně @jana_cernochova schválila vláda.#BranimeCesko

👉https://t.co/uhXhogxrNy pic.twitter.com/DVm4M4vLLG

— Ministerstvo obrany (@ObranaTweetuje) January 4, 2023